BİLMEM? OLUR MU?

İsrail askeri güç anlamında elbette daha güçlü. Sayısal durumdan ziyade teknolojik olarak bu böyle. Arkasındaki destekçilerini de hesaba katarsak durum İsrail’in lehine.

Lakin İsrail halkının önemli bir kısmı Netanyahu’nun öldürdüğü masum insanları, çocuk ve bebekleri görüyor, bundan memnun değil ve Netanyahu’nun Gazze’de yaptığı zulmü desteklemiyor. Netanyahu’nun yaptıklarının dünyada İsrail’e karşı ağır bir öfke birikmesine sebep olduğunun farkında ve karşı çıkıyor.

Şimdi bir de tepelerine ama az ama çok füzeler yağmaya başladı. Durup dururken yıkılan binalar, yaralılar, canlarını kaybeden İsrailliler olacak. Sebep? Netanyahu siyaseti!

Hiç belli olmaz. İsrail halkı belli bir refah seviyesinde yaşıyorduk, rahat durmadın, abarttın, tadını kaçırdın, tepemize füze yağmasına insanlarımızın ölmesine sebep oldun diyebilir ve İran halkını kışkırtmaya, isyana teşvik etmeye çalışan Netanyahu bizzat kendisi vicdanlı, adil, demokrat İsraillilerden ağır tepki alabilir, ciddi bir muhalif hareket oluşabilir, insanlar sokaklara dökülebilir. Netanyahu siyaseti hiç beklemediği yerden tepetaklak gelebilir.

Bilmem? Olur mu?

Olursa fena olmaz. Peki abartmayalım ama belli mi olur işin ucu Trump’a kadar uzanabilir. Burunlar sürtülür. Diller bir yerlerine kaçar. Nispeten Türkiye rahatlar. İçimizden ya da dışımızdan bu o.b.ç.larına güvenerek hareket edenler geçici bir sürede olsa belki akıllarını başlarına alırlar.

Hoş, onların akıllarını başına almaları çok da önemli değil bizim aklımızı başımıza almamız önemli. Artık yeter değil mi? Farkında mısınız göre göre geliyor. Size demiyorum yanlış anlaşılmasın. Beyin körlerine diyorum. Görün artık!

HOCAM GALİBA RÖMORK'A ÇARPACAGIZ

Epey yaş almış bir hanımefendi yaşı ve fiziksel durumu pek müsait olmasa da ehliyet almayı kafasına koymuş. Ders almak için bir direksiyon öğretmeni ile anlaşmış. Şehir dışında, boş, geniş bir arazide öğretmen ile çalışmaya başlamışlar. Hanımefendi direksiyonda, öğretmen yanında, fren, gaz, debriyaj, sağa sola sinyal, geri vites çalışıyorlar. Şehrin trafiğine traktörün römorkuyla girmek istemeyen bir köylü, arazi çok geniş ve de boş olduğu için, arazinin bir kenarına römorkunu bırakıp gitmi. Hanımefendi ve öğretmen gayet güzel çalışırlarken hanımefendi öğretmene dönmüş, tereddütlü bir ifade ile “Hocam ilerdeki römorka doğru gidiyoruz, galiba çarpacağız” demiş ve gidip römorka çarpmış.

Kaza sonrası öğretmene sormuşlar;

“Alabildiğine geniş ve üstelik bomboş bir alanda römorka nasıl çarptınız?”

Cevap;

“Ne bileyim? Hanımefendi römorku gördüğünü söyledi. Dediğiniz gibi koca alan, her yer bomboş, direksiyonu hafifçe bir tarafa çevirmesi kafi, çevirir, çarpmaz diye düşündüm.”

Sonra hanımefendiye sorarlar;

“Böyle geniş bir arazide, o kadar boş alan varken gelip, römorka nasıl çarptınız?”

Cevap;

“Ben römorku görür görmez çarpacağımızı hocaya söyledim. Hoca öylece seyretti. Müdahale etmedi!” demiş.

Keşke tüm göz göre göre yaşananlar sonu kötü de olsa bu kadar sevimli olsa. Bu arada olay kayıtlara kaza diye geçmiş. Göstere göstere gelene, göz göre göre olana kaza denmez. Bırak kazayı hata bile denmez, aldatıldık, yanıldık hiç denmez. Ne denir siz karar verin.

İsrail İran’ı vurdu. Göz göre göre vurdu. Sakın “römork”a çarpanın İsrail olduğunu falan zannetmeyin. Römorka çarpanlar her şey ayan beyan ortadayken, gelişini seyredenler. Nuh deyip, peygamber demeyenler. Römorkun üstüne üstüne gitmekte ısrar edenler. Peki römork? O ne? Kim? Römork emperyalizmin bu coğrafyaya biçtiği kıyafet. Kendisine hizmet edecek yeni yönetimler, yeni sınırlar, kendilerine kayıtsız şartsız biat edecek omurgasız yeni devletçikler. Bunun üzerine düşünmeye ne hacet? Yahu adamlar gizlemiyorlar ki! Açık açık söylüyorlar. Daha nasıl görünecek römork? Arazinin ortasında duruyor.

Çözüm?

Çözüm günü kurtaran politikalardan ziyade, çözüm adalet, çözüm hukuk, çözüm güçler ayrılığı, çözüm demokrasi, çözüm dinden, mezhepten öte, çözüm laiklik, çözüm yerli malı seven, vatansever, açık zihinli bir eğitim sistemi, çözüm üretmek, çözüm mutlu, memnun, huzurlu vatandaş, çözüm birbirine sımsıkı kenetlenmiş bir ulus, bir millet. Çözüm insanları bir araya toplamış, örgütlemiş, tutkallamış, kurmuş, kurucu irade. Çözüm Atatürk. Çözüm fabrika ayarları.

Coğrafyamızda yaşananlar sürpriz mi? Yok “Büyük Orta Doğu Projesi”, yok “Arap Baharı”, yok “BİP”. Tüm bunlar, Irak, Suriye, Libya, Mısır ve diğerlerinin yaşadıkları sahi sizi çok mu şaşırttı? İsrail’in yaptıkları, bölgedeki amacı, şimdi İran’ı vurması. Irak’ın kuzeyinde özerk bir Kürt bölgesel yönetiminin kurulması, PKK ile yaşanan ileri geri haller, Suriye’nin kuzeyi ve doğusunda oluşan yapı. İsrail ise güneyde Şam’ın burnunun dibinde. Bunlar sürpriz mi? Türkiye’de neler yaşandı? Neler yaşanıyor? Hocam galiba römorka çarpacağız. Kardeşim çevir şu direksiyonu biraz sende.

DEVLET

Hun İmparatorluğunun kurucusu Teoman, onun oğlu Mete Han, efsane hükümdar Atilla, Selçuklu Devletini kurucusu Tuğrul Bey, Anadolu’nun kapılarını Türklere açan Alparslan, Osmanlı Devleti’nin kurucusu Osman Gazi, çağ açıp, çağ kapatmış Fatih Sultan Mehmet Han hak vaki olduğunda bu dünyadan göçtüler.

Vatanı, milleti yedi düvel düşmandan kurtaran, İstanbul’un ikinci fatihi, devletimizin, Modern Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu ve ilk Cumhurbaşkanı Gazi Mareşal Mustafa Kemal Atatürk, yakın silah arkadaşları Mareşal Fevzi Çakmak, Şark Fatihi Kazım Karabekir, Milli Şef, Cumhurbaşkanı ve Başbakan Mustafa İsmet İnönü ne yazık ki artık yoklar, yüreklerdeler.

Ecdadımız ne büyük kağanlar, padişahlar, ne kıymetli paşalar, beyler, komutanlar, ne güçlü siyasetçiler, devlet adamları gördü. Hepsi de ömür denen sayılı günlerini doldurdu, terki diyar ettiler. Hanlığın, hakanlığın, padişahlığın, krallığın hüküm sürdüğü, tahta oturanın bir ömür boyu kaldığı dönemlerde dahi neredeyse hiçbiri kurduğu, ya da başına geldiği devletle birlikte doğup, birlikte ölmedi. Post, taht, koltuk, makam kimselere kalmadı. İnsanoğlu; ölümlü olmasından sebep dünyaya dahi hükmetse netice de gün geldi makamı, koltuğu birilerine bıraktı ve gitti.

Öyle ise bu ahir ömürde milletler için asıl olan nedir? Bu büyük devlet adamlarının ortak vizyonu, misyonu nedir? En azından gerçek manada lider olmuş, halkının, milletinin kahramanı olmuş olanların perspektifi neydi? Hepsinin evet hepsinin ortak perspektifi; halklarına dünya üzerinde bağımsız, özgür, onurlu, güzel yaşayacakları bir alan açmaktı. Bağımsızlıklarını, vatan ettikleri topraklar üzerinde, kurdukları devlet ile taçlandırıp, işbu devleti güçlendirerek, on yıllar, yüz yıllar boyu kalıcı olmasını sağlamaktı. Hepsi de devleti yaşatmak için insanı, milleti yaşatmanın gerek olduğunu ve yine insanı yaşatmak içinse gerekenin devlet olduğunu, devletin yapısı olduğunu, kurum olduğunu idrak etmişlerdi. Büyük devlet adamlarının hiçbirinin işi “-mış” gibi yapmak değildi.

Öyle olduğu için binlerce yıl öncesinden, Oğuz Kağan’dan başlayarak bağımsızlık, bağımsız olma, devlet kurma ideali hep var oldu. Atalarımızın farklı zamanlarda, farklı bölgelerde artarda kurdukları devletlerle Türk Devlet Geleneği oluştu. Ya dönemlerine, çağa öncülük ettiler ya da ayak uydurdular. Değiştiler, geliştiler. Bir devlet yıkıldı ise dahi yenisini kurdular. İşin özü devlet, kurum, adalet hep var oldu. Tabi ki kimileri devleti kuran oldu, övgülere mazhar oldu, minnetle anıldı, kimileri de devlet demedi, kurum demedi, millet demedi, ben dedi, otağ dedi, saray dedi, koltuk dedi, zafiyet gösterdi, nefsine, hırslarına yenildi, yönetemedi, yıkılmasına sebep oldu. Sevilmedi, sayılmadı, kötü anıldı. Tarih dediğin böyle bir şey. Bugünden kaçabilirsin ama tarihten kaçamazsın. İllaki kulakların çınlar.

Devlet dedik, kurum dedik, devletin kurumları, adalet dedik. Fatih Sultan Mehmet diyor ki; “Aklı öldürürsen ahlak da ölür. Akıl ve ahlak öldüğünde millet bölünür. Kadıyı satın aldığın gün adalet ölür. Adaleti öldürdüğün gün devlet de ölür.” Bunu bugün Ahmet olmaz Mehmet olur fark etmez, körü körüne bir şeylerin peşine takılanlara, kuyruk olanlara, her iş başındakini devlet ile bir tutanlara, siyasetçilerle, hükümetle devleti birbirine karıştıranlara anlatmak lazım. İktidara gelmiş olanların iyi yaptıkları ya da kötü yaptıkları her şeyi direk devlete mal etmek akıl kârı değildir. İyi şeyler oluyorsa iktidarda olanı alkışlayacaksın. Kötü şeyler oluyorsa yine iktidarda olanı eleştireceksin. Muhalefet, iktidar fark etmez günahıyla sevabıyla vardır, geçicidir. Baki olan devlettir. Allah devlete, millete zeval vermesin. Bilimin, fennin, teknolojinin her türlü imkanına sahip, elindeki telefondan dünya üzerindeki her türlü bilgiye ulaşabilen sen ey insanoğlu, sen böylesi bir cehaletin, yanılgının içindeyken ataların binlerce yıl öncesinin şartlarında, at binip, ok atılan zamanlarda dahi asıl olanın devlet olduğunun idrakindeydiler. Devlet dediler, kurum dediler, adalet dediler. Dedik ya allame-i cihan olsa insan insandır, insanoğludur, gelir geçer. Kalıcı olan, sahip çıkılması gereken devlettir. Devletin kurumları, mekanizmalarıdır. Sen devletin başındakilerden ya da namzetlerinden ziyade devlete, kurumlarına sahip çıkacaksın. Cumhurbaşkanlığı, bakanlıklar, Türkiye Büyük Millet Meclisi, yüksek mahkemeler, mahkemeler, üst kurumlar, üniversiteler, tıp fakülteleri, hastaneler, okullar, belediyeler layık-ı veçhile çalışıyorlar mı? Çalışabiliyorlar mı? Ekonomi iyi yönetiliyor mu? Yaşam koşullarından, gelirinden memnun musun? Yarınından emin misin? Arzu ettiğin nispette hizmet alabiliyor musun? Mutlu musun? Senin mutlu olman yetmez, komşun da mutlu mu? Yetmez! Senin gibi düşünmeyen de mutlu mu? Fırsat eşitliği var mı? Evladın için eğitim öğretim sistemini başarılı buluyor musun? İyi eğitim alsın diye bedel ödeyip, özel okullardan medet umuyor musun? Ya da zaten gönderemiyor, göndermiyor musun? Devletin kurumları okulların koşulları, iyi mi? Yine devletin kurumları hastanelerin şartları iyi mi? İstediğin gibi sağlık hizmeti alabiliyor musun? Sanayide üretim, tarımda üretim layık olduğu yerde mi? Ete, ota, tavuğa, balığa, ekmeğe kolayca ulaşabiliyor musun? Hukuk sistemi adil mi? Desteklediğin yöneticilerinin yaptıklarını vicdanın da destekliyor mu? Vicdan insandır. Vicdan hukuktur. Vicdanlının vicdanı, milletin vicdanı ise adalettir. Bunları neden soruyorum? İnsan için. E insan diyorsun, hani devletti önemli olan? Elbette. Dedim ya devlettir, devletin kurumlarıdır, devletin kurumlarının aklı selimle, olması gerektiği gibi tıkır tıkır çalışmasıdır. Lakin yumurta tavuk, tavuk yumurta meselesi gibidir. “İnsanı yaşat ki devlet yaşasın.”  Halkı, insanı mutsuz olan bir devleti yaşatmak kolay mı? Senin huzurun mutluluğun devletin var olabilmesi için çok önemli, senin özgür, müreffeh yaşayabilmen içinse devletin varlığı çok önemli.

Şimdi tuttuğun partinin milletvekilini, adayını, başkanını, şunu, bunu bırak devletin kurumlarına bak. Kimin başa geldiğinin önemi yok, sen senin devletine sahip çık, devletin kurumlarına sahip çık, hakka, hukuka, adalete, demokrasiye sahip çık. Diğerlerinin senden farkı yok. Bugün varlar yarın yoklar.

KOLTUK EHLİ

Sanat dünyasının dosdoğru, dimdik sanatçılarından Volkan Konak vefat etti. Hoşlanırsın hoşlanmazsın o senin tercihin lakin takiyesi, zigzagları, dalkavukluğu olmayan erdemli bir insan evladıydı. Vatan, millet, bayrak, Atatürk sevdalısıydı. İşbu yüzden cenazesinde izdiham oldu. İnsanlar dürüst, düzgün olana hakkı teslim ediyorlar.

Bu arada bir de adamcağıza sosyal medya üzerinden hakaret edenler oldu. Cahil vatandaşa söyleyecek sözüm yok. Adı üstünde cahil. Allah kurtarsın. Ancak bir de mürekkep yalamış, kendince “fikir sahibi“ olan, ya da temsil makamında olanlar vardı. Onlara da Allah ıslah etsin demek mi lazım? Bilemedim.

Bir ülkenin, devletin, ya da toplumun diyelim, inanç konusunda otorite, yol gösterici ya da yola ışık tutması gereken bir kurumunun başındasınız. Kimi insanları, isimleri, kimi konuları hadi siz hazzetmiyorsunuz, nasıl davranmanız gerektiğini düşünmüyor, düşünemiyor, ya da zaten bile isteye bu tutumunuza devam ediyorsunuz. Saymıyor, saygı duymak da istemiyorsunuz. Anladım.

Öyle dahi olsanız etrafınızda sağduyulu, hoşgörü sahibi dostlarınız, akrabalarınız kim bilir ne bileyim danışmanlarınız, çalışanlarınız falan yok mu? Sizi seven, iyiliğinizi isteyen, sözüne itimat ettiğiniz, ehliyet, liyakat sahibi birileri mutlaka vardır değil mi? Tabi onlar da sizin kopyalarınız değilse. O birileri size şunları söylemiyorlar mı?

Biz Müslümanların samimi din adamından, gerçek manada bir alimden anladığımız, beklediğimiz;

nefsini bir kenara bırakması,

varsa yüreğindeki tüm çirkinliği, çirkefi, kini, nefreti söküp atması,

paçalarından sevgi, saygı, sağduyu akması,

topluma iyilik, güzellik, hoşgörü tohumları saçması,

sadece bugün yaşayanları değil, bu memleketin gelmiş geçmiş tüm evlatlarını hiç ayırt etmeden kucaklaması,

onlar için Allah’a yakarması, dua etmesi, rahmet istemesi,

toplumu derleyici, toparlayıcı olması değil midir?

Belli bir kesimi değil yani, herkesi kucaklayan bir şefkat sembolü olması değil midir?

Hiç kuşku yok ki;

Peygamberimiz Hazreti Muhammed (SAV) yaşasaydı, böyle davranırdı.

Çünkü bu yazdıklarım bırakın bir din adamının, alimin,

bırakın iyi bir Müslümanın,

insan olmanın erdemleri değil mi?

Peki ne oluyor?

Kimi benzer pozisyonda olan insanlar ne yapıyorlar?

Bir bakıyorsun, bir kadının ardından,

Bir diğerine bakıyorsun bir sanatçının ardından, hatta bir cenazenin, ölmüş bir insanın ardından toplumu kin ve nefrete sürükleyecek laflar ediyorlar.

Daha ötesi mesela.

Geçtim, kadını, sanatçıyı, yaşayan ya da hakkın rahmetine kavuşmuş olanı, yaşadığı dönemde bu milletin hamisi olmuş,

Onları, bizi, hepimizi yedi düvelin mezaliminden kurtarmış,

yaşadığınız devletin,

başında olduğunuz bir işin, bir yerleşim merkezi yada bir kurumun banisi olmuş bir insanın adını ağzınıza almıyor,

mezarını ziyaret etmiyor,

kendinizce bir rahmeti çok görüyorsunuz.

Ya da davranışlarınızla bunu ima ediyorsunuz.

Hoş onun zaten sizin rahmetinize ihtiyacı yok. Bu ülkenin milyonlarca evladının, üstelik Müslüman olanı olmayanıyla, Türk’ü, Kürt’ü, Arnavut’u, Boşnak’ı, Laz’ı, Çerkez’iyle milyonlarca vatan evladının duaları ve hatta dünyanın birçok ülkesindeki insanların duaları ona yeter. Bunları yazmamın sebebi onun ihtiyacı olmasından değil. Sizin bu tutumunuz ben ve benim gibi milyonları ziyadesiyle üzüyor. Ee sonuç?

Sonuç ne mi?

Siz bir vesile bulunduğunuz koltukta, postta, makamda olabilirsiniz.

O koltuk sizinle ne kadar gönül makamıdır bilmiyorum.

Ya da siz bunu ne kadar önemsiyorsunuz onu da bilmiyorum.

Lakin şunu biliniz ki inanç açısından başında olduğunuz milletin çok önemli bir kısmının kalbini kırıyor, kanatıyorsunuz. Dikkat edin çok önemli bir kısım diyorum, çok önemli kısmının yalnızca hayal kırıklığısınız. Ya da şuradan bakalım; mesela bu önemli bir çoğunluk olmasın da toplumun %10’u olsun. Yahu hadi yalnızca birkaç kişi olsun. Birkaç kişinin gönlünü kırmış olun. Hatta bu gönlünü kırdıklarınız Müslüman dahi olmasın. Ne fark eder? Attığı adımla, her hareketiyle örnek olması gereken kişi/kişiler olarak bu milletin önemli bir çoğunluğunu kendinizden uzaklaştırıyor olabilir misiniz? Ve hatta başında olduğunuz yapı, işyeri, yerleşim birimi, kurumlardan ve hatta Allah korusun mensubu olduğunuz yaklaşımdan, fikirden uzaklaştırıyor olabilir misiniz? İnanç demeye dilim varmıyor. Allah korusun.

Koltuk ehli değil makam ehli olmak değil miydi asıl olan? Zira makam halihazırda oturulan koltuklar değil, insanların yüreğindeki yer, yüreklerde bırakılan izler değil miydi?

Her neyse. “Koltuk ehli makamının ne olduğunu koltuktan kalktıktan sonra anlar.”

KÖTÜLÜKLER YOK OLSUN GÜZELLİKLER ÇOĞALSIN

Ülkemizin önemli gruplarından birinin CEO’su, şirketin bir başka üst düzey yöneticisini, çalışanlara gönderdiği Ramazan kutlama mesajı nedeniyle ikaz ediyor. Konu duyuluyor ve bu uyarısı nedeniyle “inanç, düşünce ve kanaat hürriyetinin kullanılmasını engelleme” suçundan gözaltına alınıyor. Akabinde adli kontrol şartıyla serbest bırakılıyor.

Konunun iki yönetici arasında bir geçmişi olduğu falan söylendi. Öyle de olabilir. Bu bir iç yazışma olabilir. Ya da ifadesi alınıp bırakılmış olabilir vs. Hiç önemli değil. Koskoca bir ülkenin gündemine düştü mü? Düştü. CEO gözaltına alındı mı? Alındı. Gazeteler yazdı. CEO istifa etti. Yedi düvel duydu mu? Duydu. Peki şimdi bu hoş mu oldu ülkemiz adına?

Nasıl üzülmeyeceksin? Şu canım ülkede güzel şeyleri, güzellikleri konuşmak varken mevzuya bak. Ne bu? Tahammülsüzlük mü?. . .  Sağduyu, hoşgörü bu kadar mı yitip gitti bu ülkeden?

Ramazan gelir. Oruç tutarsın tutmazsın, o kişinin kendisi ile ilgilidir. Tutan tutmayana karışmaz, tutmayan tutana karışmaz, hatta iltifat eder, “Allah kabul etsin” diyerek ibadetinin kabul olması dileğinde bulunur. Oruç tutmak sadece aç kalmak demek değildir. İnsanın her manada kötü olandan uzaklaşması, nefsini kontrol etmesidir ki Ramazan ayında bir sükun, bir huzur ortamı hasıl olur. İftar yemekleri düzenlenir, birbirlerine iftara gidilir. O kadar ki farklı inançlardan insanlar da iftarlara davet edilir. Onlarda bu davete icabet ederler. Özenle hazırlanmış sofralarda hep birlikte yerler yemeklerini. Gönüller ısınır. Kaynaşır. Bir olunur. Kenetlenir insanlar birbirine. Çok hoş değil mi? Çok güzel değil mi?

Muharrem ayı da öyledir. Özeldir, kıymetlidir. Yine muharrem ayı içinde aşure günü vardır. Türkiye’de yetişip de aşure sevmeyen yoktur sanırım. Hangi inançtan, hangi mezhepten olursa olsun aşureler yapılır. Komşulara dağıtılır. Ağızlar tatlandırılır. Yine gönüller ısınır, toplum kaynaşır, bir olunur, kenetlenir insanlar birbirine.

Küçüktüm, rengarenk yumurtaların ikram edildiği Paskalya günü vardı. Dini, mezhebi yoktu. Hayal mayal hatırlıyorum. Öyle bir çok renk yoktu ama renkli yumurtalar ne hoşuma giderdi. Komşuyu komşuya, insanı insana yakınlaştıran şeylerdi bunlar. Şimdi yapan var mı bilmiyorum. Komşularımın arasında elinde yumurta ile kimseyi görmüyorum. Sadece iş dünyasında, o da uluslararası ortamlarda, kimi zaman Hristiyan inancındaki iş arkadaşlarımızın Paskalya’sını kutlama şeklinde. Hatta sosyal medyada cılız bir şekilde. Ne olurdu sahip çıksaydık? Olmayınca daha mı iyi oldu?

Bırak onu çıkıyor birisi “yılbaşı kutlamak günah” diyor. Hele bir de kitlesi varsa, üç kişi, beş kişi fark etmez birilerini etkiliyorsa vay halimize. Ne dediğinin, ne yaptığının, nelere sebep olduğunun farkında değil. Toplumda yeni yılı kutlayanlara karşı bir tepki, ikilik oluşturuyor. Oysa yeni yılı, gecenin kısalmaya, gündüzün uzamaya başladığı 22 Aralık’ı kutlama, Nardugan Bayramı, hatta hatta geyikleriyle, arabasıyla Ayazata ile Karkız bizim kültürümüzde var. Ne yazık unutulup gitmiş. İşin aslı batıdan almış falan değiliz. Hoş batıdan alsak ne olacak? Güzel olanı, seni birbirine kenetleyecek olanı, bir araya getirecek olanı sahiplensen ne olacak?

Yoook olmaz! Bir diğeri çıkıyor, vay efendim “Noel dediğin Hristiyanlık propagandası”ymış. Olabilir. Velev ki doğru. Varsayalım Hollywood tüm bu Noel filmlerini propaganda amaçlı yapıyor, yapmış olsun. Noel hazırlıkları başlıyor. Çam ağaçları, evler süsleniyor. Hediyeler alınıyor. Bir araya geliniyor. Amerika’da bir de Şükran Günü var. Aile bir araya geliyor. Birlikte yemekler yeniyor vs. Tıpkı bizim iftar yemekleri gibi. Velev ki propaganda, evet tüm dünyayı imrendiriyor. Evet o filmler izleniyor. Sen de yap! Bizim bayramlarımızın zemini çok daha eski, ihtişamlı. Mesela Ramazan Bayramı mı, Şeker Bayramı mı diye ikilik yaratacağına, ister “Şeker” ister “Ramazan” olsun, dünyaya tanıt. Bugünün koşullarına en uygun haliyle daha bir sahip çık. Dünyaya sevdir. Yapamıyorsun değil mi? Neden? Çünkü tüm enerjini pozitif tarafa değil, negatif tarafa sarf ediyorsun. Tarafgirlikle, ikilik çıkarmakla uğraşıyorsun. Laik bakış açısına ait her konuya karşısın.

Toplumu birbirine kenetlemek için bu toprakların neleri neleri var. Nevruz’ları, Hıdırellez’leri var. Tüm dünya çocuklarını bir araya getirdiğimiz, dünyanın ilk çocuk bayramı 23 Nisan’ımız var bizim. 23 Nisan geleceği inşa edecek çocuklarımıza dostluk, kardeşlik, barış mesajı vermesi açısından o kadar kıymetli ki! Çok çok daha görkemli kutlanabilir. Tüm dünyaya çok daha fazla duyurulabilir. O kadar ki tüm dünyada kutlanan bir gün olabilir. Merkezi Türkiye olur. Dostluk, kardeşlik, barışın tohumları Türkiye’den atılmaya başlamış olur. Ne büyük bir onur. TV’ler için yaptığımız dizilerimiz yurt dışında önemli bir seyirci kitlesine ulaşıyor. Bu dizilerde peyderpey 23 Nisan işlenebilir. Yeter ki enerjimizi şu kutlanmaz, bu kutlanmaz yerine güzel olana sahip çıkmaya harcasak. Bayramlarımızı sönükleştirmek yerine çok daha coşkuyla kutlasak. Çok daha fazla sahip çıksak. 29 Ekim’ler, 19 Mayıs’lar, 30 Ağustos’lar ne kıymetliler. Sahip çıkılırsa yıllar sonra verdikleri mesaj anlamında ve özellikle birbirimize kenetlenmemiz, tek yumruk olmamız, taş gibi olmamız anlamında çok daha fazla kıymetli olacaklar.

Duracaksak bizi bölenden, ayrıştırandan uzak duralım. Bizi bir araya getirene sahip çıkalım, güzele, güzelliklere sahip çıkalım. Kötülükler yitip gitsin, yok olsun, güzellikler çoğalsın. Değilse yazımın başındaki saçma hallere düşeriz vesselam.

Ayaz Ata Yakutistan

Ayaz Ata Türkmenistan

BAŞARILI OLMAK İÇİN ÜÇ İPUCU

Atelyeler, çalıştaylar, eğitimler, makaleler, elektronik ortam hiç fark etmez kişisel gelişime dair tüm mecralarda karşınıza çıkar; “başarılı olmak için beş tüyo”, “başarıya giden altı yol”, başarının yedi sırrı” ya da benzer bir başlık.

Kuşkusuz bahsedilenlerin çoğu isabetli ve doğrudur. Hangisinin çok önemli ve kıymetli, hangisinin olsa da olur skalasında olduğuna bakmadan ciddiye alıp, o anlamda kendini geliştirmeyi becerenler mutlaka faydasını görürler. Neticede tecrübesini paylaşanlar belli bir tecrübe biriktirmiş insanlardır. Paylaşmak ne güzeldir, paylaşmakla ne güzel etmişlerdir.

Ve kişisel gelişim çabasında olanlar ise o nispette geliştirirler kendilerini, çıkarlar basamakları.

Bu girizgahın sebebi ben de birkaç ipucu ekleyeceğim. Aslında konuya dair alt alta bir dolu şey yazabilirim ama çok bildik olanlara dokunmaya gerek yok. Zaten yazan yazmış, söyleyen söylemiş, okuyan okumuş, uygulayan uygulamış. Belki bir gün kendimden bir şeyler katarak, farklı bir perspektiften onu da yaparım. Ancak bugün o gün değil.

Gelelim benim paylaşmak istediklerime. Tabiri caizse benim vereceğim ip uçlarına.

İstediğinize Değil Sizden Beklenene Odaklanın!

Kuşkusuz her şirketin belirlediği, üst yöneticilere verdiği objektifler, ona göre hazırlanmış performans göstergeleri, hazırlanmış yol haritaları vardır. Bu hedefler yönetim kademelerinde en kılcal damarlara kadar kırılarak, detaylandırılarak iner. Her yöneticinin, çalışanın da o paralelde şirketine, patronuna, yani raporladığı yöneticisine, takımın bir üyesi olarak takıma karşı sorumlulukları vardır. Yöneticiniz şirket genel rotası paralelinde kırılmış, detaylandırılmış hedeflerinizi sizinle ilgili dönem başlarında paylaşır. Ondan da ziyade, pek daha fazlası öyle topyekun değil peyderpey günlük tempo, günlük iş akışında görev talebi şeklinde size gelir. Şirketin, raporladığınız kişinin beklentilerini hayata geçirmek, verdiği işleri sonuçlandırmak kuşkusuz başarıyı getirir. Profesyonellerin en sık düştüğü tuzaklardan biri; kendinden beklenene değil, yapmak istediğine, yapmak istediği biçime, iyi bildiğine, benimsediğine, kendisine kolay gelene odaklanmalarıdır. Kendinden bekleneni ıskalayıp, kendi istediğine odaklanan kişi kendine göre çok iyi işlerde yapsa o kendine göre öyledir. Kendine göre harikalar yaratıyor dahi olabilir. İşin aslı mensubu olduğu ekibe katkısı zannettiği kadar değildir. Üzücü yani hiç katkısı olmayabilir, dahası zarar veriyor olabilir. Kendinizi bu durumdan kurtarmak her fırsatta kendinize şu soruyu sorun; “Benden ne bekleniyor?” Bir nevi eksen kaymasının önüne geçip, sizden beklenen rotaya dönün. Evet sihirli soru; “Benden ne bekleniyor?”   

Yaparım Dediğinizi Yapın!

Sorumluluğunu aldığınız işi, söylediğinizi, taahhüt ettiğinizi kurallar dairesinde ne yapın edin yapın. “Yaparım dediyse mutlaka yapar” dedirtmek çok güçlü bir itibar bileşenidir. İtibarsız başarı söz konusu bile değildir. Yapamayacağınız şeyler konusunda yoğun beklenti yaratmayın. Güvendirmeyin. Dediğini yapmak itibar kazandırırken vaat ettiğini yapmamak yada yapamamak da tam tersi itibar konusunda intihar etmektir. Hele tekerrür ederse size artık kimse güvenmez. “Yaparım dediyse mutlaka yapar”ın zıddı “Bırak Allah’ını seversen neyine güveniyorsun”dur ki bu niteliğin başarılı olma şansı yoktur. Bahse konu görev; ekip, zaman ve bütçe gerektiren aşamaları olan gayet detaylı bir proje de olabilir, kendi başınıza hemen, kısa bir zamanda halledebileceğiniz çok temel bir iş de olabilir. Hiç fark etmez görev layığıyla, beklentileri karşılayacak kalite ve zamanda tamamlanmalıdır. Görevi alırken tüm detaylar, tamamlanması beklenen tarih vb.leri mutlaka konuşulmalıdır. İş dünyası dışımızda gelişebilecek kötü sürprizlere gebedir. Aman olmasın ama ola ki yetiştirememe, arzu edilen kalitede tamamlayamama ihtimali hasıl olursa mutlaka kabul görebilecek bir süre öncesinde, o sormadan yöneticiye bilgi verilmelidir ki bu alternatifi düşünmek bile istemiyorum. Unutmayınız ki sizin yaparım dediğiniz işe güvenerek sizin patronunuzda birilerine söz vermiş olabilir, ya da sizin yapmayı taahhüt ettiğiniz işe bağlı başka işleri olabilir. Onun işlerini aksatmak en son isteyeceğiniz şey olmalı. Sonuç “yaparım dediğinizi yapın”.

“En” Olun, “Daha” Olun!

Başarılı olmak için kendinize sakladığınız, kendinize ait, kişisel anahtar performans göstergeniz “en” yada “daha” olsun. Toplantıya “en” önce siz gelin, toplantıya “en” hazırlıklı da yine siz olun. Genel içinde “en” olmaya, mukayesede ise en azından “daha” olmaya gayret gösterin. Mesela satış departmanındasın, hedef tutturmada en yüksek yüzdeyi siz yakalayın, en iyi raporlamayı siz yapın. Finans departmanındasınız, bankadan alınabilecek en iyi oranları siz alın. Genel içinde “en” dedik şimdi mukayeseye bakalım. Finanstan devam edecek olursak en değilse bile kardeş şirketin finansından “daha” iyi oranı almış olun. Bir pozisyon için iki adaydan biri iseniz “daha” iyi, “daha” istekli olun. Dün olduğunuzdan “daha” güçlü olun. “Daha” istekli olduğunuzu herkes görsün. Hedefiniz her zaman “en” olsun, “daha” olsun.

İÇİ BOŞ , OBEZ MARKALAR

Meramıma gelmeden önce markaya, markanın ne olduğuna, marka kavramına nasıl baktığıma dair bir şeyler yazmam gerek sanırım. Markayı tescilletme, kaydettirme perspektifinden baktığımızda marka; mal ve hizmetleri benzerlerinden, diğerlerinden ayırmaya yarayan şekiller, işaretler şeklinde tariflenir. İsim olur, sözcük olur, harf olur, sayı, şekil ve benzerleri olur. Gördüğümüzde diğerlerinden ayırt etmemizi sağlıyorsa markadır. Tabi bu markanın kağıt üzerindeki tanımı ve çok temel bir misyon yüklenmiş hali. Diğerlerinden ayırmayı sağlıyor. Markanın yalnızca farklılık işlevini içeriyor.

Oysa son yüzyılda, markaya, markalamaya, markalaşmaya dair, gerek iş dünyasında pratikte, gerekse üniversitelerde teoride kafa yoruluyor, işler, projeler hayata geçiriliyor, kitaplar yazılıyor, dersler, konferanslar veriliyor. Son yüzyılda dedim ama markanın geçmişi belki 150-200 yıl. Daha köktenci bir bakışla belki çok çok daha eski. Neyse gelin anlaşabilmemiz için, bugün anladığımız anlamdaki marka meselesine geriye dönük yüz yıl diyelim.

Peki marka bu kadar üzerine düşülmeyi, önem verilmeyi hak ediyor mu? Hak etmez olur mu? Ediyor çünkü şu ana kadar yazdıklarımdan ibaret değil marka. Yazdıklarım markanın bir anlamda tescil sürecindeki tanımı. Oysa marka bir o kadar derin mevzu.

Bu yazıda pazar, hedef pazar, konumlandırma vs. konularına girersek çıkamayız. O sebeple markanın tanımından devam edeceğim ki derdimi anlatabilmem için bu kafi.

Ben markayı zihinlerdeki algı olarak görürüm. İsmini okuduğunda, şeklini, logosunu, rengini, markaya ait ayırt edici bir ürünü, enstrümanı gördüğünde tanıma (bilinirliği) ve zihinde oluşan algı. İyi, kötü, hayranlık, güven vs. vs. Bu algı nasıl oluşuyor meselesi de uzun uzadıya bir konu da biz “marka”nın günümüzdeki içeriğinin yanından ayrılmadan anlatmak istediğimizi anlatalım. Markanın çıkış noktası adı üstünde mark, işaret, işaretlemek, işaretleyerek diğerlerinden ayırmak, fark. 150-200 yıl önce hayvanlarını damgalayarak ve diğerlerinden ayırt edilmesini sağlamak artık bugün anladığımız anlamdaki marka için kafi değil.

Marka artık daha iyi, daha güzel, daha kullanışlı olmayı, daha müşteri odaklı olmayı, memnuniyeti, daha da ötesinde diğerlerinde olmayan faydayı ve hatta inovatif bir bakışla kendi bulduğu, icat ettiği yenilikleri, diğerlerinde olmayan faydayı vaat ederek fark yaratıyor, farklı oluyor. Bugün anladığımız anlamda marka, yapıştır üstüne logoyu devri bitti, kafi değil. Tanınabilirsin, bilinebilirsin, ayırt ediliyor olabilirsin. Lakin bu marka olmak mıdır? En temel manada evet. Günümüz müşteri memnuniyetini önceleyen anlayışta kesinlikle hayır!

Dedik ya marka ayırt edici faydayı/faydaları vaat eder. Vaat şart lakin kafi değil. Vaadi yerine getirerek azami memnuniyeti sağlamak gerekiyor. Kafi mi? Yine değil. Hala değil. Bu kurgunun sürdürülebilirliği de son derece önemli.

Toparlayacak olursak vaat, iletişim, fayda, fark, memnuniyet, sürdürülebilirlik ve nihai olarak bunların sonucu oluşan itibar markayı gerçek bir marka yapar. Tüm bu bileşenlerin arkasında durmak, yaşatmak itibar yönetiminin de alt başlıkları zaten. İtibarsız bir marka zaten olamazda hakiki ı yüksek bir marka bana göre gerçek markadır.

Gelelim markacıklara. Yok burada Kıbrıs aksanının mütevaziliğine gönderme falan yok, direk kendini marka zannedenlere söylüyorum. Markacıklar. Ya da yazının başlığında kullandığım gibi içi boş, obez markalar! Markanın vaat ettiğinden bahsetmiştik. Vaat etmek, fark için, fayda için taahhütte bulunmak, vaat ettiğinin arkasında durmak, markanın altını doldurmak, hele hele bunu sürdürmek kolay iş değildir.

Yaşamda, iş yaşamında tecrübe biriktirdikçe insanın farkındalığı artıyor. Sonra ne mi oluyor? Çok daha deneyimsiz iken bakıp görmediğin, görsen de önemsemediğin eksikler, yanlışlar gözüne çok daha fazla batmaya, rahatsız etmeye başlıyor. Hele hele de kısmen belli bir kalite çıtasını tutturmuşların en küçük zorluklar karşısında küçük hesap yapıp, hele de müşteriyi salak yerine koymaları insana eyvah eyvah dedirtiyor.

Geçenlerde anlı şanlı bir akaryakıt dağıtım şirketinin istasyonunda personel müşterinin birine öyle çirkin davrandı ki her şeyi göze alıp, müdahale etmek zorunda kaldım. Müdahale derken yaşım gereği babacan bir tavırla ve gerçekten son derece tatlı bir dille, birazda mesleğim gereği, istasyona gelen bir müşteriye böyle davranmaması gerektiğini, o an çok önemli bir markayı temsil ettiğini, sadece o müşteri değil o an orada olan tüm müşterilerin kendisini izlediğini izah etmeye çalıştım. Çalıştım çalışmasına da personel adamcağızın arkasından vır vır konuşmaya devam etti. Yok dedim bu bir kabus olmalı. İşin kötüsü her an hadise büyüyebilirdi. Muhtemel o personelin davranış bozukluğu problemi vardı. Böyle bir marka bunu pas geçemezdi. Bendeki kalite çıtası çok yukarılarda olan bu markanın istasyonlarında benzer hallere tekrar şahit olmam bendeki algısını çökertir ki bu bir talihsizlik değil de marka yönetiminde, itibar yönetiminde bir zafiyet ise mutlaka yaşanacak demektir.

Yine yılların perakende zincirinin meyve sebze reyonundaki ürünlerin pazarda kendini ucuz olduğu vaadiyle, uygun fiyatla konumlamış bir diğer zincirin ürünlerinden çok daha özensiz olması, kalitesiz ve hatta çürük çarık olması son derece rahatsızlık verici değil mi? Daha fazla ödeyip, daha kalitesiz ürün neden alınsın ki?

Dedim ya farkındalık artınca rahatsızlık da artıyor. Mesela dünya para verdiğin, büyük marka olduğu iddiasındaki bir kalem markasının roller ucu bitiyor. Hiçbir ilgili satış noktasında yedek uç bulamıyorsun. Kalemi var, satılıyor, yedek ucu yok. Ya da üzerindeki mavi ince (fine) ucu değil de siyah kalın (broad) olanını kullanmak istiyorsun. Yok. Bulamıyorsun. Elbette yedeğinin her bakkalda, büfede, kırtasiyede bulunmasını beklemek haksızlık olur. Sonuçta optimum bulunurluğu gözetmek lazım. Lakin kalemini sattırdığın noktaya yedek ucunu sattırmamak, bunun adı kalitesizlik, müşteriyi hayal kırıklığına uğratmak, itibarda noksanlık. Böyle marka olunmaz. Hiçbir şey yapamıyorsan bu ve benzer ihtiyaçları duyan müşteriye o ürüne nasıl kolayca ulaşabileceğini dağa taşa yazarsın. Hakikaten de müşteri o yolu kullanarak kolayca ürüne ulaşabilir, bir tanecik yedek ucu bulmak için yırtınıp durmaz. O zaman tamam. Yeri geliyor internette bile bulmak için dokuz takla atıyor, bulamıyorsun. Bu durumda olan marka hala marka olarak görülüyorsanız biliniz ki geçmişte seleflerinizin, işini iyi yapanlarınızın, sizi marka yapanlarınızın yarattığı algıdan, itibardan, mirastan yiyorsunuz. Bu o demek. Bu devran bir süre daha böyle gider. Bir süre daha sefanızı sürersiniz. Üzerinize düşeni yapmaz, markadan itibardan ödün vermeye devam ederseniz elbette sonunuz hayırlı olmaz.

Hiç abartmıyorum. Hadi dünya para verdiğiniz gözlüğünüzün camında küçük bir çizik oluşsun. E gözlük henüz pırıl pırıl ama camdaki çizik sizi rahatsız ediyor. Dur AVM’ye gelmişken gözlüğün camını değiştirteyim diyorsunuz. Nerdeee . . . .  Şanslıysanız distribütörden getirtecek. Olmadı yurtdışından geliyor diyecek. Kaç gün? 10 gün ile bir ay arası. Neden bu kadar bekliyorum ki? E mağazalarda stok yok. Tamam her mağazada stoğu olmasın lakin bir, bilemedin iki gün içinde mağazaya ulaştırabilecek bir merkez stok neden yok? Ben gözlüğümü 15-20 gün neden kullanamıyorum ki? Orta halli bir gözlüğün 4 - 5 katı fiyata satmayı biliyorsun. Sonra sonra camı yok.

Çevremiz o kadar çok obez marka ile dolu ki. Sen böyle olursan sayın müşteri sayıları artmaya da devam edecek. Sadece adı, markası . . . . . . . diye alıyorsun. Beklentilerin o kadar yerlerdeki alamadığın hizmetten, faydadan rahatsız olmuyorsun. Tabiri caizse üstündeki gömleğin üzerinde . . . . . . markasının yazıyor olması beklentilerinin %90’nını karşılıyor sanki. Kimse kusura bakmasın da bizde de var. Büyük problem bu. Sen de iyice tepkisiz oldun be kardeşim. Bir garip oldun. Her mağduriyete boyun eğer oldun. Ya hakkının farkında değilsin, ya hak ettiğini düşünmüyorsun, ya hakkını aramıyor, arayamıyorsun. Hakikaten bir garip oldun.